GÜMÜŞLER MANASTIRI, NİĞDE

Niğde'nin Merkez ilçesine bağlı Gümüşler beldesinde yer almaktadır. Koordinatları 37°59′54″K 34°46′19″D. Gümüşler manastırı, 1500 m. genişliğindeki tüf kaya kitlesinin (Tüf kaya ; volkanik patlama sonucu ortaya çıkan volkanik küllerden oluşan kaya türü) içine oyulu bir kaya manastırıdır (kilisesidir). Kapadokya bölgesindeki en büyük manastırlardan birisidir. 10. yy'da Bizans döneminde yerleşim merkezlerinden uzakta kayaya oyularak inşa edilmiştir. Kare planlı bir orta avlusu bulunur, bu avluya bağlanan kilise ve yer altı mekânlarından oluşmaktadır. İlk dönemlerinde "Traicas" ismi verilmiştir. Gümüşler manastırı cevresinde eski dönemlerden kalma gümüş yataklarının bulunmasından dolayı Osmanlı imparatorluğu döneminde "Eski Gümüşler" kasabası denilmiştir. Gümüşler manastırı, Osmanlı döneminde gayrimüslüm olan halk tarafından ibadet etmek amaçlı kullanılmıştır. Mübadele döneminde gayrimüslim vatandaşlar Yunanistan'a göç edince manastır kaderine terk edilir. Gümüşler manastırı 1962 yılında yeniden keşfedilir ve 1963 yılında İngiliz arkeolog Michael Gough tarafından restorasyon çalışmaları yapılmaya başlanılır. 1973 yılında Gümüşler Manastırı ve çevresi arkeolojik sit alanı ilan edilir ve Gümüşler manastırı ziyarete açıldı