HEKATE TAPINAĞI ; YATAĞAN , MUĞLA
Kutsal alanın ortasına yakın bir yerde kuzeybatı - güneydoğu yönünde inşa edilen tapınal , pseudodipteros tipte yapılmıştır. Beş basamaklı bir alt yapı üzerine inşa edilen tapınak , pronaos ve naoslu , etrafındaki peristasis 8x11 sütunludur. Tapınağın antaları arasında Ion , cevresinde ise Korinth sütunları bulunmaktadır. Böylece tapınakta iki ayrı düzen görülmektedir.
Tapınakta iki farklı friz bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sütunların üzerine , diğeri ise duvarların üzerine gelmektedir. Sütunların üzerine gelen friz kabartmalarında dört yönde , dört farklı konu işlenmiştir. Tapınağın doğu cephesindeki frizde Zeus'un doğumu ve yaşamı , kuzey cephede Amazonlar ile Grekler arasındaki barış ve dostluk anı , batıda tanrılar ile Gigantlar arasındaki savaş ve güneyde tanrılar toplantısı betimlenmiştir. Duvarların üzerine gelen frizlerin yüksekliği , dışındakilere göre daha az olup , işlenmesi tamamlanmıştır.
Mö. 1. yy'dan önce burada küçük bir tapınağın varlığı bilinmektedir. Tapınak duvarı üzerindeki Roma senatosu karar yazıtı , mevcut tapınağın mö. 81 yılında kesin olarak var olduğunu kanıtlamaktadır.
PROPYLON
Propylon kutsal alanın giriş kapısıdır. Aynı zamanda tören kapısı olarak da kullanılmıştır. Giriş kapısının batı yönünde yarım yuvarlak giriş ve üç basamaklı bir alt yapı , doğusunda ise in-antis ile on basamaklı bir alt yapıya sahiptir. Batıdaki apsisli anteler arasında 5 , doğudaki anteler arasında ise 2 sütun yer almaktadır. Propylon plan tipi bakımından Anadoluda'ki bilinen tek apsisli örnektir. Propylon'un yan duvarları üzerinde yazıt bulunmaktadır. Burada Lagina Hekate Tapınağı'nda anahtar taşıcılığı yapanlar ile burada görevli rahip ve rahibelerin isimleri bulunmaktadır. Propylon kuzeybatı cephesindeki bir kapıyla aynı zamanda stoaya da bağlanmaktadır. Yapı , İmparator Augostus döneminde mö. 27 yılından sonra inşa edilmiştir.
STOA
Lagina Hekate Kutsal Alanı'nın dört tarafını çevreleyen Stoa Dor düzeninde ve tek katlı olarak yapılmıştır. Lagina Hekate Tapınağı'nda ve Altar'da düzenlenen dini törenleri izlemek için gelen ziyaretçilerin soğuktan ve sıçaktan korunabilmeleri için ve aynı zamanda oturup bu törenleri izleyebilmeleri için Stoa'nın ön tarafında 11 basamaktan oluşan oturma sıraları bulunmaktadır. Törenleri izlemek için gelen kişiler propylon içinden hemen sola ( kuzeybatıya ) dönerek bir kapıdan stoaya geçmekte ve buradaki izleyici basamaklarına oturmaktadır. Tapınak ile bağlantılı olan ve diğer cephelerden bağımsız planlanan Batı Stoa'nın inşasının Genç Helenistik Dönem'de başladığı , Augostus Dönemi'nde ise diğer üç cephenin inşa edildiği Kutsal Alan'da bulunan yazıtlardan bilinmektedir. Stoa'daki imar faaliyetlerinin ms. 1. yy. ortalarına kadar devam ettiği tespit edilmiştir.
ŞAPEL ve BİZANS YAPISI
Altar'ın güneybatı yönüne bir şapel ve şapel ile tapınak arasına da geç dönemde Bizans yapısı inşa edilmiştir. Altar'ın podyumu şapelin kuzeydoğu duvarı olarak kullanılmıştır. Hem Şapel hem de Bizans yapısının duvarları kutsal alan içindeki devşirme malzemeler ile yapılmıştır. Yapı ms. 325 yılından sonraki hıristiyanlığın resmi serbestlık döneminde inşa edilmiş ve deprem sonucu yıkılmıştır.
ALTAR
Hekate Tapınağı'nın güneydoğusunda yer alan Altar sunuların ve dini seramonilerin yapıldığı kutsal alanın en önemli yapılarından birisidir. Altar'ın üç yönü İon düzeninde sütun sırayla , en dış kısmı ise bir parapet ile çevrilmiştir. Kuzeybatı yönünde yer alan basamaklar ile Altar'a çıkılmaktadır. Yapının bir deprem sonucu yıkıldığı bilinmektedir. Yapı hem yerinde korunmuş kalıntıları hem de çevreye dağılmış mimari blokları açısından Anadolu'nun en iyi korunmuş Altar'ı olarak kabul edilir. Tapınak ile Altar'ın bir yön birliği içermemesi her iki yapının da farklı dönemlerden olduğunu göstermektedir. Altar , İmparator Augostus döneminde inşa edilmiştir.
