ANDRİAKE ANTİK KENTİ
Andriake antik kenti Antalya'nın Demre ilçesinde bulunmaktadır. Demre'den Kaş istikametine doğru giderken Çayağzı mevkindedir. Likya'nın önemli liman kentidir.
Andriake antik kenti mö. 197'de Seleukos Hanedanı Kralı III. Antiokhos'un kenti Ptolemaioslar'dan alarak Andriake antik kenti tarihi kayıtlara adı duyulmuştur. Aziz Paulus ms. 60 yılında Roma'ya giderken burada hem dinlenir hemde gemi değiştirmiştir.
İmparator Hadrianus Döneminde Andriake antik kentinde imar çalışmaları artmış kilise , Granarium ( Horrea Hadriani-İmparatorluk Silosu) , Agora yapılarak Andriake antik kenti dahada önem kazanmıştır.
A Kilise
Güney yerleşimin ilk kilisesi yapısıdır. Bazilikal planlı, üç nefli kilisenin batısında nartesk, doğusunda ise beş basamağı korunan apsis yer almaktadır. Naosun zemini beyaz ve kırmızıya yakın kahverengi tesseralar ile kaplıdır. Yapılan çalışmalarda, yapının ms. 5 yy. sonu ile 6. yy. ilk yarısının mimari özelliklerini taşıdığı tespit edilmiştir. Akilisesi'nden başlayarak B Kilise'ne kadar devam eden ve Plakoma ( Liman Agorası ) ile sonlanan alanda yer alan yapılar, Andriake güney yerleşiminin sosyal yapı gurubunu oluşturur.
Doğu Hamamı
Roma dönemi liman yerleşiminin sosyal kesimindedir. Doğu Roma döneminde, doğusunda A Kilisesi, batısında sosyal yapılarla komşudur. Oldukça iyi korunmuş durumda olan yapı, yan yana sıralanan üç mekandan oluşur. Batı hamamı'ndan sonra yapıldığı düşünülen küçük hamam, Geç Roma ve Erken Doğu Roma dönemlerine tarihlenir. Geç Roma evresindeki sıralı yapı, Doğu Roma'da değişmiş yeni bir caldarium/sıcak bölüm eklenmiş ve eskisi iptal edilerek plan değişikliği yapılmıştır. Hamamda yapılan kazılarda hamam ısıtma sistemi ile temiz ve pis su sistemi ilişkin in situ kalıntılar tespit edilmiştir.
B KİLİSESİ
B Kilisesi üç nefli bazilikal planlı bir kilisedir. Kazısı büyük oranda tamamlanmış ve kısmen restore edilmiş durumdadır. Araştırmacılar Andriake'deki kiliselerin ilk kullanımlarını ms. 5-6 yüzyıla tarihlenmektedir. B kilisesi'nin kuzeydoğusundaki ek mekanlar olan şapeller, ms. 9 yy. başına tarihlendirilirken, bazı araştırmacılar tarafından kilisede ms. 10-11 yy'la kadar faaliyet olduğu düşünülmektedir. Kilisenin etrafında, kullanıldığı süre içinde eklemeler ve değişiklikler geçirmiş mekanlar bulunur. Kuzey doğusunda bir şapel ve vaftizhane, kuzeyinde bu mekanlar ile bağlantılı odalar, doğusunda ise bir sarnıç bulunmaktadır.
LİMANAGORASI ( PLAKOMA )
Liman Agorası ve Granarium, liman yerleşiminin ana ticari merkezidir. Hadrianus'un ms. 129-130'da kenti ziyareti öncesinde gerçekleştirilen imar faaliyetleri çerçevesinde Granarium merkezliinşa edilmiştir. Antik kaynaklarda 'Plakoma' ismi ile anılan Liman Agorası, doğu ve batı cepheler yaklaşık 40 m. Kuzey ve güney cephe ise 60m uzunluğunda olup dörtgen bir plana sahiptir. Plakoma'ya kuzeyden büyük bir kapıyla giriş sağlanmaktadır. Yapının doğu, kuzey ve batı kanatları boyunca girişleri meydana bakar biçimde ortalama 4x6m ölçülerinde, yan yana dükkanlar dizilidir. Arkeolojik verilerden yapının ms. 3 yy. içlerinde veya ms. 4. yy. başında büyük bir deprem ile yıkıldığı ve kullanılamaz hale geldiği; yeniden inşa etme ve yoğun kullanım evresinin de en yoğun sikkerin ele geçtiği II. Constantius döneminde gerçekleştiği düşünülmektedir. Ms. 6. yy. ortalarında Plakoma'da mureks işlikleri kurulmuştur.